Tết hàn thực là gì, nguồn gốc từ đâu?
Những ngày gần đây, cụm từ 'Tết hàn thực' đang là cụm từ được nhiều người quan tâm và tìm hiểu. Cùng báo Gia đình Việt Nam đi tìm nguồn gốc của ngày Tết hàn thực.
Tết hàn thực là gì?
Tết Hàn Thực là một ngày tết vào ngày mồng 3 tháng 3 Âm lịch. "Hàn Thực" nghĩa là "thức ăn lạnh". Ngày tết truyền thống này xuất hiện tại một số tỉnh của Trung Quốc, miền bắc Việt Nam và một số cộng đồng người gốc Hoa trên thế giới.
Tết hàn thực nguồn gốc từ đâu?
Tết Hàn thực bắt nguồn từ văn hoá Trung Hoa. Khi du nhập vào Việt Nam đã có nhiều thay đổi về phong tục lễ nghi. Ít người biết rằng, Tết Hàn thực có nguồn gốc từ một câu chuyện vô cùng cảm động trong lịch sử Trung Hoa về lòng trung quân và tình nghĩa con người.Tết hàn thực là gì, nguồn gốc từ đâu?
Theo truyền thuyết, đời Xuân Thu, vua Tấn Văn Công nước Tấn, gặp loạn phải bỏ nước lưu vong, nay trú nước Tề, mai trú nước Sở. Bấy giờ có một người hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi, theo vua giúp đỡ mưu kế. Một hôm, trên đường lánh nạn, lương thực cạn, Giới Tử Thôi phải lén cắt một miếng thịt đùi mình nấu lên dâng vua.
Vua ăn xong hỏi ra mới biết, đem lòng cám kích vô cùng. Giới Tử Thôi theo phò Tấn Văn Công trong mười chín năm trời, cùng nhau trải nếm bao nhiêu gian truân nguy hiểm.
Về sau, Tấn Văn Công giành lại được ngôi báu trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công trong khi tòng vong, nhưng lại quên mất công lao của Giới Tử Thôi. Giới Tử Thôi cũng không oán giận gì, nghĩ mình làm được việc gì, cũng là cái nghĩa vụ của mình, chớ không có công lao gì đáng nói.
Vì vậy về nhà đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn. Tấn Văn Công về sau nhớ ra, cho người đi tìm. Giới Tử Thôi không chịu rời Điền Sơn ra lĩnh thưởng, Tấn Văn Công hạ lệnh đốt rừng, ý muốn thúc ép Giới Tử Thôi phải ra, nhưng ông nhất định không chịu tuân mệnh, rốt cục cả hai mẹ con ông đều chết cháy.
Vua thương xót, lập miếu thờ và hạ lệnh trong dân gian phải kiêng đốt lửa ba ngày, chỉ ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn để tưởng niệm (khoảng từ mồng 3 tháng 3 đến mồng 5 tháng 3 Âm lịch hàng năm).
Bởi thế, “Hàn thực” ("hàn": lạnh, "thực": đồ ăn, ăn uống) có nghĩa là những đồ ăn lạnh. Nhưng khi phong tục này du nhập vào Việt Nam, dân ta không còn nhớ nhiều đến nhân vật Giới Tử Thôi và kiêng lửa nữa. Ngày này được dân ta gọi nôm na là Tết Bánh trôi Bánh chay vì đâ là món ăn đặc trưng cuả ngày Tết Hàn thực 3/3 Âm lịch hằng năm. Những món bánh này được dân ta dùng để cúng gia tiên, thậm chí nhiều nơi cúng thần hoàng.
An Nhiên