Sôi động thị trường cho vay tiêu dùng: Sự cạnh tranh đang đi vào chiều sâu

Sáng ngày 27/9, Viện Quản trị Kinh doanh (trực thuộc Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội) đã tổ chức tọa đàm “Thị trường cho vay tiêu dùng tại Việt Nam: Thực trạng và khuyến nghị cho người tiêu dùng”.

Theo nhóm nghiên cứu, khảo sát độc lập của Viện Quản trị Kinh doanh (SBA), nghiên cứu này nhằm tìm hiểu thực trạng thị trường cho vay tiêu dùng tại Việt Nam theo cách tiếp cận đa chiều nhằm đánh giá và dự báo nhu cầu về dịch vụ cho vay tiêu dùng cũng như đánh giá về việc cung cấp dịch vụ của các tổ chức tín dụng cho vay tiêu dùng hiện nay tại Việt Nam. Từ đó, nghiên cứu sẽ hướng đến việc nâng cao nhận thức của người dân Việt Nam về việc sử dụng các dịch vụ cho vay tiêu dùng cũng như đưa ra các khuyến nghị cho các đối tượng hữu quan khác.

TS. Nguyễn Thùy Dung (Viện Quản trị Kinh doanh) thuộc nhóm nghiên cứu vấn đề này đã trình bày các kết quả nghiên cứu về thị trường cho vay tiêu dùng, về hành vi vay tiêu dùng của người dân và kết quả khảo sát đánh giá các tổ chức tài chính cho vay tiêu dùng trên thị trường hiện nay, trong đó tập trung vào các công ty tài chính (CTTC) đang hoạt động trên thị trường.

Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, xu hướng thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân trong những năm gần đây đang tạo ra những động lực thúc đẩy sự phát triển của thị trường cho vay tiêu dùng tại Việt Nam.

Tuy nhiên, nhiều người dân còn có tâm lý e ngại khi tiếp xúc với dịch vụ cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính nhưng một bộ phận người tiêu dùng trẻ đang có nhu cầu ngày càng tăng lên đối với dịch vụ cho vay tiêu dùng.

Đối với vấn đề chất lượng dịch vụ của các công ty tài chính cho vay tiêu dùng, khách hàng đã từng vay các CTTC có đánh giá tương đối tốt về sản phẩm, thủ tục và quy trình cho vay của các CTTC. Tuy nhiên, mức độ hài lòng về chi phí vay thì còn tương đối thấp hơn so với sự hài lòng với các yếu tố khác của chất lượng dịch vụ. Từ góc độ đánh giá của khách hàng và kết hợp với các tiêu chí đánh giá năng lực cung cấp dịch vụ của CTTC, các CTTC được đánh giá cao gồm Home Credit, FE Credit, HD Saison...

Tại buổi tọa đàm, một điểm đáng chú ý được đưa ra bàn thảo trong mối quan hệ giữa các tổ chức tín dụng cho vay tiêu dùng và người tiêu dùng được ghi nhận, đánh giá có sự hài lòng tương đối thấp. Trong khi đó, theo khảo sát, hoạt động cho vay tiêu dùng hiện nay đang có tiềm năng rất lớn, có rào cản nào khiến hoạt động cho vay tiêu dùng “mênh mông” như vậy nhưng vẫn dừng lại ở mức… tiềm năng? Phải chăng lãi suất quá cao của hoạt động tín dụng cho vay tiêu dùng đang khiến người tiêu dùng khó tiếp cận được với dịch vụ này? Có sự “bắt tay” giữa các tổ chức tín dụng với nhau không khi lãi suất vẫn còn cao như hiện nay?

Lý giải cho câu hỏi trên, TS Lê Xuân Sang, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: “Xu thế hoạt động cho vay tiêu dùng hiện nay đang có một vai trò khá quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế dựa trên nội nhu, tiêu dùng trong nước. Sở dĩ nói các đơn vị cho vay tiêu dùng đang có lãi suất cao, bởi vì tính rủi ro cao. Ngay cả trong ngân hàng thương mại đã có rủi ro rồi nhưng vẫn chưa có giải pháp được vay ngắn hạn, đầu tư dài hạn. Đó là hệ quả tồn tại của dư địa vay ngắn hạn.

Còn các tổ chức cho vay tiêu dùng, công ty tài chính vẫn giữ ở mức lãi suất cao có lẽ họ bị chi phối bởi nhiều yếu tố khác nhau mà các tổ chức này đang gặp phải nhưng vẫn đảm bảo được các chi phí để duy trì hệ thống. Vì cho vay tiêu dùng rủi ro cao nên có thể các tổ chức tín dụng vẫn áp lãi suất vẫn cao như hiện nay”.

Về câu hỏi, có sự “bắt tay” giữa các tổ chức tín dụng với nhau không khi lãi suất vẫn còn cao như hiện nay, một đại diện doanh nghiệp chuyên về cho vay tiêu dùng có mặt trong buổi tọa đàm khẳng định: “Không có sự “bắt tay” giữa các tổ chức tín dụng tiêu dùng. Mọi hoạt động cho vay tiêu dùng hiện nay là sự cạnh tranh lành mạnh”.

Một số nội dung nữa cũng được đề cập tại buổi tọa đàm này có thể là gợi ý tốt cho các tổ chức cho vay tiêu dùng khi người tiêu dùng quá ít thông tin về sản phẩm, dịch vụ của họ. Chưa có nhiều khóa đào tạo về lĩnh vực tài chính hay hoạt động tư vấn để trở thành người tiêu dùng thông minh.

PGS.TS Hoàng Văn Hải - Viện trưởng Viện Quản trị Kinh doanh cho rằng, ngoài các nội dung đề cập ở trên, tiến tới nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục thu thập, nghiên cứu, quan tâm đến tiêu chí bảo vệ người tiêu dùng vào lĩnh vực này.

Đồng thời, thay đổi nhận thức, văn hóa người Việt hiểu được cho vay tiêu dùng đang tạo sức ép cho lao động sản xuất năng động hơn, tác động vào quá trình làm việc của người dân, thúc đẩy sản xuất cho nền kinh tế đất nước. Điểm đáng chú ý nữa trong lĩnh vực này là cần có cơ chế lãi suất cạnh tranh, trần lãi suất để tạo sự khách quan, minh bạch.