Phá thai là biện pháp sử dụng thủ thuật hoặc thuốc với mục đích chấm dứt thai kỳ ở giai đoạn sớm của chu kỳ mang thai. Phá thai không phải là biện pháp tránh thai mà là chấm dứt thai kỳ với lý do bắt buộc hoặc do hoàn cảnh sống.

Đa số nguyên nhân dẫn đến việc phá thai là do người phụ nữ chưa có kế hoạch mang thai trong một số hoàn cảnh: Đang trong độ tuổi đi học, chưa có kế hoạch sinh con, bị hiếp dâm,...

Nguyên nhân còn lại là do bất đắc dĩ, bắt buộc người phụ nữ phải phá thai, bao gồm: Thai phụ mắc bệnh tật mà nếu mang thai có thể gây nguy hiểm tính mạng hoặc thai nhi sau khi được khám thai và được bác sĩ chẩn đoán mắc các dị tật bẩm sinh,...

Theo số liệu của Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam, trung bình mỗi năm cả nước có gần 300.000 ca nạo hút thai, chủ yếu ở độ tuổi 15-19, trong đó 60-70% là học sinh, sinh viên.

Vậy hành vi nạo phá thai có được xem là vi phạm pháp luật hay không?

Trao đổi về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Đức Chánh - Công ty Luật DC Counsel cho biết: Theo khoản 1 Điều 44 Luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân 1989: “1. Phụ nữ được quyền nạo thai, phá thai theo nguyện vọng, được khám bệnh, chữa bệnh phụ khoa, được theo dõi sức khoẻ trong thời kỳ thai nghén, được phục vụ y tế khi sinh con tại các cơ sở y tế”.

Dù được ban hành đã lâu, nhiều điều khoản trong đó có thể đã không còn phù hợp với thay đổi của thực tiễn, tuy nhiên, Luật này vẫn đang còn hiệu lực pháp lý, chính vì vậy, đây vẫn là cơ sở để thừa nhận quyền nạo, phá thai của phụ nữ.

Những trường hợp nhất định pháp luật nghiêm cấm không được phép phá thai:

- Loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính (khoản 2 Điều 7 Pháp lệnh dân số năm 2003 được hướng dẫn bởi khoản 3 Điều 10 Nghị định 104/2003/NĐ-CP).

- Phá thai trên 22 tuần tuổi (mục 7 về Phá thai an toàn tại Quyết định số 4620/QĐ-BYT ngày 25/11/2009 của Bộ Y tế về việc ban hành “Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản”).

Hiện Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) có quy định về Tội phá thai trái phép tại Điều 316.

Theo đó, người nào thực hiện việc phá thai trái phép cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:

a) Làm chết người;

b) Gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

c) Gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;

d) Đã bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Như vậy, việc nạo phá thai vẫn được pháp luật Việt Nam đồng ý theo nguyện vọng của người phụ nữ, nhưng nghiêm cấm phá thai vì giới tính của thai nhi hoặc trên 22 tuần tuổi.

Tuy nhiên, trong thực tế, không ít trường hợp thai phụ không chủ động muốn bỏ thai mà do bị ép buộc từ người yêu hoặc gia đình. Về hành vi này, Luật sư Nguyễn Đức Chánh cho biết: Pháp luật hiện hành chưa có quy định về vấn đề ép người khác phá thai là vi phạm pháp luật, vấn đề này thuộc về phạm trù đạo đức. Tuy nhiên, nếu việc ép phá thai này vì lý do lựa chọn giới tính thai nhi thì có thể bị xử phạt hành chính.

Theo quy định tại tại Điều 84 Nghị định 176/2013/NĐ-CP, việc ép thai phụ nạo, phá thai vì lý do lựa chọn giới tính thì có thể bị xử phạt hành chính như sau:

- Từ 03 - 05 triệu đồng: Loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính của người mang thai mà không bị ép buộc phải loại bỏ thai nhi

- Từ 05 - 07 triệu đồng: Dụ dỗ, lôi kéo người mang thai loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính;

- Từ 07 - 10 triệu đồng: Đe dọa dùng vũ lực, uy hiếp tinh thần để ép buộc người mang thai loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính;

- Từ 10 - 12 triệu đồng: Dùng vũ lực để ép buộc người mang thai phải loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính.

-->> Tự ý phá thai bằng thuốc tại nhà: Hậu quả khôn lường, mất khả năng làm mẹ