"Khan hiếm máu có thể khiến bệnh nhân tử vong bất cứ lúc nào"

Trước tình trạng khan hiếm máu dịp đầu năm cùng với diễn biến phức tạp của dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona gây ra, Tiến sĩ Bạch Quốc Khánh - Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương đã có những chia sẻ với báo Gia đình Việt Nam.

Trước tình trạng khan hiếm máu, không có máu để truyền, thời gian qua đã có một số bệnh nhân lên mạng xã hội kêu gọi mọi người hiến máu. Ông đánh giá như thế nào về việc này?

Tiến sĩ Bạch Quốc Khánh: Xin khẳng định điều này là hoàn toàn chính xác. Bởi vì với những người đang điều trị các bệnh về máu như bệnh tan máu bẩm sinh hoặc những bệnh thiếu máu mãn tính khác… tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương thì sự sống của người bệnh được duy trì hoàn toàn nhờ vào máu của người hiến.

Tiến sĩ Bạch Quốc Khánh - Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương.

Nếu không có máu của người hiến thì bệnh nhân sẽ không được truyền và cũng đồng nghĩa với việc bệnh tình của họ sẽ biến chứng nặng thêm. Thậm chí bệnh nhân có thể tử vong bất cứ lúc nào vì không có máu để truyền.

Hiện nay, Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương đang điều trị cho bao nhiêu bệnh nhân mắc các chứng bệnh về máu?

Tiến sĩ Bạch Quốc Khánh: Thời điểm hiện nay tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương có khoảng 1.200 bệnh nhân đang được điều trị các bệnh về máu. Những bệnh nhân này thuộc hai nhóm chính.

Nhóm thứ nhất, là những bệnh nhân vào điều trị theo lịch hẹn là phải điều trị hóa trị liệu. Cứ đúng chu kỳ là hẹn họ đến để điều trị. Nhóm thứ hai, là những bệnh nhân phải truyền máu định kỳ. Những người này cứ đến dịp là phải vào viện để truyền máu.

Không chỉ năm nay mà cả những năm trước, sau Tết là lại xảy ra tình trạng khan hiếm máu. Theo ông đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và đâu là giải pháp?

Tiến sĩ Bạch Quốc Khánh: Từ trước đến nay, người dân vẫn có quan niệm rất e ngại trong việc hiến máu đầu xuân. Năm nay, với sự xuất hiện của dịch nCoV nên nhiều đơn vị đã hủy hoặc dời lịch hiến máu nên đã xảy ra tình trạng khan hiếm máu.

Tuy nhiên, ngay sau đó chúng ta đã làm truyền thông rất mạnh mẽ và thu được kết quả rất tốt. Điều này nói lên rằng ý thức của người dân về hành động hiến máu tình nguyện của người dân bây giờ rất cao. Đối với họ thì câu chuyện hiến máu vào ngày đầu xuân, năm mới không còn là chuyện quan trọng nữa.

Công tác vận động hiến máu nhân đạo được Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương thực hiện thường xuyên.

Vấn đề quan trọng ở đây mà chúng tôi vẫn nói với các cán bộ làm truyền thông của Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương là phải làm sao truyền tải được các thông điệp, các nhu cầu của bệnh nhân đến với người hiến máu. Bởi khi thông điệp được truyền tải tới họ, họ thấy rằng bệnh nhân có nhu cầu thì họ sẽ đáp ứng và đáp ứng với tinh thần rất nhiệt tình.

Cùng thời kỳ hai tuần sau Tết của năm 2019, chúng ta chỉ tiếp nhận được khoảng gần 3.000 đơn vị máu. Nhưng năm nay, với việc truyền thông, kêu gọi rất mạnh mẽ người dân đi hiến máu thì chúng ta đã có được gần gấp 3 lần lượng máu dự trữ trong kho so với mọi năm. Đây có thể coi là một trong những đột phá trong hoạt động hiến máu tình nguyện.

Hiện nay, các điểm hiến máu đang hoạt động và đem lại hiệu quả như thế nào?

Tiến sĩ Bạch Quốc Khánh: Hiện nay, chúng ta đang có các điểm hiến máu cố định và các điểm hiến máu lưu động. Thông qua những chương trình kêu gọi hiến máu tình nguyện như vừa rồi đã chứng minh các điểm hiến máu lưu động hoạt động đem lại hiệu quả rất tốt.

Các điểm hiến máu cố định và hiến máu lưu động đang được vận hành rất tốt và đem lại hiệu quả tích cực.

Còn việc tổ chức các điểm hiến máu lưu động sẽ hoạt động tùy theo từng đơn vị, cơ sở. Tức là sẽ có những đơn vị, cơ sở họ tổ chức các buổi hiến máu tình nguyện có số lượng từ 50 - 100 người, chúng tôi sẽ đến các địa điểm đó để tiếp nhận máu.

Nếu mà có từ 20-30 người tình nguyện hiến máu thì thông thường chúng tôi sẽ xem xét gần địa điểm hiến máu cố định nào thì sẽ đề nghị và đưa họ đến địa điểm đó để tổ chức tiếp nhận máu.

Từ khi phát động lời kêu gọi, vận động hiến máu tình nguyện đến nay đã đem lại được kết quả gì, thưa ông?

Tiến sĩ Bạch Quốc Khánh: Tính đến thời điểm hiện nay, đã có khoảng gần 13.000 đơn vị máu. Bắt đầu từ ngày 10/2 chúng tôi đã phát trở lại bình thường cho các đơn vị y tế.

Riêng cho các bệnh viện ở Hà Nội đã phát khoảng 1.300 đơn vị máu và ngày hôm nay sẽ phát đi khoảng 2.000 đơn vị máu cho các tỉnh. Trung bình, mỗi một ngày nếu theo đúng nhu cầu sẽ cần khoảng 1.500 - 2.000 đơn vị máu.

Tuy nhiên, một trong những nhóm máu vẫn còn thiếu so với nhu cầu hiện nay đó chính là nhóm máu O và nhóm máu A. Cụ thể, hiện nay nhóm máu O chỉ có khoảng 53%, còn nhóm máu A hiện đang rất thấp vì chỉ còn khoảng 1.000 đơn vị.

Đã có hàng ngàn người đăng ký tham gia hiến máu sau khi biết thông tin đang xảy ra tình trạng khan hiếm máu.

Do đó, hiện nay chưa thể đáp ứng nhu cầu sử dụng của các bệnh viện và sắp tới có thể sẽ đẩy mạnh cao điểm vận động hiến máu để có được mức dự trữ an toàn đối với nhóm máu A.

Khi đã có được nền tảng đấy rồi, có được lịch hiến máu đều đặn rồi thì sẽ đáp ứng được nhu cầu sử dụng. Bởi vì, giống như dự trữ quốc gia phải có một khoản dự trữ nhất định để đảm bảo nhu cầu cấp cứu, thảm họa....

Năm nay Lễ hội Xuân hồng có gì thay đổi giữa bối cảnh dịch nCoV đang bùng phát?

Tiến sĩ Bạch Quốc Khánh: Việc tổ chức "Lễ hội Xuân hồng" những năm trước đây chúng tôi chỉ tổ chức trong 1 ngày, khoảng hai năm trở lại đây, chúng tôi tổ chức kéo dài trong 3 ngày.

Riêng năm nay, việc tổ chức đã thay đổi hoàn toàn so với những năm trước đây khi chúng tôi đã có thêm những biện pháp phòng dịch. Năm nay, chúng tôi không tổ chức tại một địa điểm và không tổ chức tập trung vào 2 - 3 ngày mà kéo dài ra 10 ngày, đồng thời phân bổ ra 7 điểm khác nhau.

Hàng ngàn bệnh nhân đang điều trị các chứng bệnh về máu được duy trì sự sống bằng nguồn máu hiến tặng.

Sắp tới, chúng tôi sẽ triển khai thêm vài điểm hiến máu nữa để thứ nhất là vẫn đáp ứng được nhu cầu tổ chức được Xuân hồng và thứ hai là vẫn phòng chống được dịch nCoV.

Nghĩa là chúng tôi không gọi đấy là "Lễ hội" nữa mà chúng tôi gọi đó là Sự kiện hiến máu tình nguyện Xuân hồng năm 2020 để phù hợp với tình hình trong giai đoạn phòng chống dịch nCoV.

Khi đến các địa điểm hiến máu, người dân được bảo đảm như thế nào về các biện pháp phòng dịch?

Tiến sĩ Bạch Quốc Khánh: Việc phòng tránh dịch nCoV đối với những người hiến máu thì tôi nghĩ rằng không có khác biệt với người dân thông thường trong việc phòng chống dịch cả.

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, khuyến cáo của Chính phủ thì các biện pháp tự phòng chống nCoV như thế nào với người dân thì chúng ta phải thực hiện như vậy đối với tất cả những người tham gia hiến máu tình nguyện.

- Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!