Gần 16.000 người mắc đậu mùa khỉ: Chuyên gia chỉ triệu chứng và cách phòng tránh

WHO đánh giá, mối đe dọa của bệnh đậu mùa khỉ hiện ở mức độ vừa phải trên toàn cầu, ngoại trừ ở châu Âu là mức cao.

Tính đến nay đã có gần 16.000 ca được báo cáo mắc bệnh đậu mùa khỉ ở những nước trước đây không hề phát hiện căn bệnh này. Ở Mỹ và châu Âu, phần lớn các ca lây nhiễm xảy ra ở nam giới có quan hệ tình dục đồng giới, mặc dù các quan chức y tế nhấn mạnh bất kỳ ai cũng có thể bị nhiễm loại virus này.

Hiện tại Việt Nam chưa ghi nhận ca mắc bệnh đậu mùa khỉ.

Trước đó, trước diễn biến 'nóng' của dịch bệnh đậu mùa khỉ, Bộ Y tế cũng đã có nhiều văn bản đề nghị các địa phương tăng cường giám sát, phòng chống bệnh đậu mùa khỉ tại Việt Nam ngay từ cửa khẩu và tại các cơ sở y tế, kịp thời triển khai các biện pháp phòng chống, hạn chế tối đa số mắc và tử vong.

Đồng thời, Bộ Y tế cũng đề nghị các địa phương tổ chức truyền thông, nâng cao nhận thức cho người dân về tình hình bệnh đậu mùa khỉ.

Số người mắc đậu mùa khỉ tăng nhanh chóng mặt, nguy cơ xâm nhập vào nước ta là rất lớn (Ảnh minh họa)

Bệnh đậu mùa khỉ lây truyền như thế nào?

TS Vũ Viết Sáng - Chủ nhiệm khoa Bệnh lây đường hô hấp và Hồi sức (Bệnh viện Quân đội 108) cho biết, bệnh đậu mùa khỉ là một bệnh lây truyền từ động vật sang người do virus đậu mùa khỉ (Monkeypox virus) gây ra.

Theo Bác sĩ Bệnh viện Quân đội 108, các đường lây truyền bệnh đậu mùa khỉ, bao gồm:

- Bệnh lây truyền từ động vật sang người xuất hiện khi có tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch tiết của cơ thể hoặc tiếp xúc trực tiếp với các tổn thương ngoài da niêm mạc của động vật nhiễm virus.

- Bệnh cũng có thể lây truyền do ăn phải thịt động vật bị bệnh hoặc bị nhiễm vi rút đậu mùa khỉ chưa được nấu chín.

- Bệnh cũng có thể lây truyền từ người sang người khi có tiếp xúc trực tiếp với các tổn thương ngoài da, chất tiết, chất thải đường hô hấp, giọt bắn với người bệnh mắc bệnh đậu mùa khỉ.

- Bệnh cũng có thể lây truyền gián tiếp hoặc thông qua các vật dụng, đồ dùng sinh hoạt có chứa mầm bệnh như khăn mặt, chăn, ga trải giường.

Các nguồn lây bệnh đậu mùa khỉ (Ảnh: WHO)

- Lây truyền qua đường quan hệ tình dục cũng là một giả thuyết được đặt ra, đặc biệt quan hệ tình dục đồng tính. Đa số những ca mắc bệnh đậu mùa khỉ tại Anh, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha được ghi nhận ở những người đồng tính, song tính hoặc có quan hệ đồng giới nam.

- Lây truyền mẹ con cũng có thể xảy ra qua đường dây rốn từ mẹ sang thai nhi hoặc do tiếp xúc với các chất tiết sinh học trong và sau quá trình sinh nở.

Triệu chứng lâm sàng của bệnh đậu mùa khỉ

TS Vũ Viết Sáng cho biết, triệu chứng lâm sàng của bệnh đậu mùa khỉ bao gồm:

- Bệnh đậu mùa khỉ thường có triệu chứng lâm sàng nhẹ hơn bệnh đậu mùa, thường diễn biến tự khỏi sau 2-4 tuần, tỷ lệ tử vong thấp hơn nhiều so với bệnh đậu mùa (3-6%). Bệnh có thể diến biến nặng ở trẻ em, phụ nữ có thai, người suy giảm miễn dịch.

- Thời gian ủ bệnh trung bình từ 6-13 ngày, có thể thay đổi từ 5-21 ngày.

Các triệu chứng mắc bệnh đậu mùa khỉ (Ảnh: WHO)

- Bệnh thường diễn biến qua 2 giai đoạn:

+ Giai đoạn sốt: kéo dài 0-5 ngày với các triệu chứng sốt, đau đầu dữ dội, đau lưng, đau cơ, hạch lympho viêm và sưng đau, kiệt sức.

+ Giai đoạn phát ban ngoài da: thường bắt đầu từ 1-3 ngày sau khi xuất hiện sốt. Ban ngoài da đa dạng gồm có: ban dát sẩn, cục sẩn, mun nước, mụn mủ. Ban có xu hướng tập trung vùng mặt và ngọn chi hơn là ở vùng thân mình.

Ban mọc chủ yếu ở mặt (95%), lòng bàn tay và lòng bàn chân (75%), ngoài ra cũng hay gặp niêm mạc miệng (70%), niêm mạc sinh dục (30%) và kết-giác mạc (20%). Số lượng ban có thể từ một vài ban cho đến hàng nghìn ban. Trong trường hợp nặng, các tổn thương có thể liên kết với nhau thành mảng lớn và bong vảy

Sau khoảng 1 tuần, các mụn nước khô đi và bong vảy không để lại di chứng sẹo nếu không bị nhiễm trùng.

6 biện pháp phòng tránh bệnh đậu mùa khỉ

Trước bối cảnh số ca mắc đậu mùa khỉ tăng nhanh, Bộ Y tế đưa ra 6 biện pháp phòng chống tạm thời, bao gồm:

- Tránh tiếp xúc gần gũi với người mắc bệnh đậu mùa, tránh tiếp xúc trực tiếp với vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh.

- Thường xuyên rửa tay sạch bằng xà phòng và các dung dịch sát khuẩn thông thường.

- Che miệng khi ho, hắt hơi.

Các biện pháp phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ (Ảnh: WHO)

- Người có các triệu chứng của trường hợp nghi ngờ, cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời.

- Người có các triệu chứng của trường hợp nghi ngờ cần chủ động tự cách ly và tránh quan hệ tình dục; người xác định mắc bệnh phải được cách ly y tế đến khi điều trị khỏi bệnh.

- Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ cần tránh tiếp xúc với động vật có vú bị bệnh như: động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng (chết hoặc sống) có thể chứa virus đậu mùa khỉ, không nên ăn hoặc tiếp xúc với động vật hoang dã, không ăn thịt động vật chưa nấu chín kỹ hoặc ăn các sản phẩm của động vật bị nhiễm bệnh.

Việc cần làm khi nghi ngờ mắc bệnh đậu mùa khỉ (Ảnh: WHO)