Có được sa thải người lao động đang mang thai?

Bạn đọc Hoàng Xuân - Vĩnh Phúc đặt câu hỏi: Em đang mang thai được 04 tháng nhưng vì sức khỏe yếu nên em hay nghỉ làm theo lời dặn của bác sĩ. Sau khi nghỉ hết chế độ em vào xin công ty nghỉ phép tiếp thì công ty không chấp nhận và không ký phép vì lý do em nghỉ quá nhiều. Công ty còn nói sẽ sa thải em vì nghỉ không phép quá nhiều. Trường hợp của em, công ty có xử lý đúng không ạ?

Luật sư Nguyễn Minh Hải - Công ty Luật TNHH Everest (Tổng đài tư vấn pháp luật 19006198) trả lời:

Theo quy định tại 6 Bộ luật lao động 2012, người sử dụng lao động có quyền áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải (nếu đã được quy định trong nội quy lao động) đối với trường hợp:

"Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong 01 tháng hoặc 20 ngày cộng dồn trong 01 năm mà không có lý do chính đáng.Các trường hợp được coi là có lý do chính đáng bao gồm: thiên tai, hoả hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và các trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.” (Điều 12)

Cụ thể hóa quy định này, Nghị định 05/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số nội dung của Bộ luật Lao động quy định:

"1. Áp dụng hình thức xử lý kỷ luật sa thải đối với người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày làm việc cộng dồn trong phạm vi 30 ngày kể từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc hoặc 20 ngày làm việc cộng đồng trong phạm vi 365 ngày kể từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng.2. Người lao động nghỉ việc có lý do chính đáng trong các trường hợp sau: a) Do thiên tai, hỏa hoạn; b) Bản thân, bố đẻ, mẹ đẻ, bố nuôi, mẹ nuôi, bố vợ, mẹ vợ, bố chồng, mẹ chồng, vợ hoặc chồng, con đẻ, con nuôi hợp pháp bị ốm có giấy xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật; c) Các trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.” (Điều 31)

Như vậy, người lao động nghỉ việc mà không thuộc các trường hợp được coi là có lý do chính đáng thì mặc nhiên bị coi là nghỉ việc mà không có lý do chính đáng. Chị đã mang thai được 4 tháng nhưng vì sức khỏe yếu nên chị hay nghỉ làm theo lời dặn của bác sĩ. Ở đây, cần xem xét những lần chị nghỉ như vậy, chị có xin phép người sử dụng hay không? Mặc dù bác sĩ chỉ định cho bạn nghỉ để dưỡng thai nhưng chị cần báo cáo với người sử dụng và chỉ ra được chứng cứ chứng minh cho lý do nghỉ của mình. Trường hợp chị đã xin phép Người sử dụng thì Công ty không có quyền sa thải chị.

Ngược lại, những lần nghỉ chị không xin phép hoặc có lần xin phép, có lần không xin phép và cộng dồn những ngày nghỉ không xin phép đó mà thỏa mãn điều kiện là "05 ngày làm việc cộng dồn trong phạm vi 30 ngày, kể từ ngày đầu tiên bỏ việc hoặc 20 ngày làm việc cộng dồn trong phạm vi 365 ngày kể từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc” và trong nội quy lao động không quy định việc nghỉ dưỡng thai theo chỉ định của bác sĩ được coi là có lý do chính đáng khi tự ý bỏ việc thì trường hợp của bạn đã thỏa mãn căn cứ để sa thải theo quy định tại Khoản 3 Điều 126 Bộ luật lao động 2012.

Khoản 4 Điều 123 Bộ luật lao động thì Người sử dụng lao động không được xử lý kỷ luật đối với "Lao động nữ có thai, nghỉ thai sản; người lao động nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi”. Do vậy, dù có thỏa mãn căn cứ áp dụng hình thức sa thải, nhưng do bạn đang mang thai nên trong khoảng thời gian này, công ty sẽ không thể sa thải chị được.

Mặt khác, theo Khoản 2 Điều 29 Nghị định 05/2015/NĐ-CP: "Khi hết thời gian nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi, mà thời hiệu xử lý kỷ luật đã hết thì được kéo dài thời hiệu xử lý kỷ luật lao động, nhưng tối đa không quá 60 ngày, kể từ ngày hết thời gian nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi”. Như vậy, công ty vẫn có thể tiến hành xử lý kỷ luật lao động với bạn. Và quyết định xử lý kỷ luật lao động phải được ban hành trong thời gian không quá 60 ngày, kể từ ngày hết thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi.