Gia tăng trường hợp bị chó, mèo, vật nuôi cắn
Theo lời kể của gia đình, khi đó trẻ đang đi chúc Tết nhà bà ngoại thì bất ngờ bị một con chó lao ra cắn tới tấp vào vùng lưng, bụng, đùi đến mức lộ ruột ra ngoài và thủng ruột. Chó chưa được tiêm phòng dại.
Trẻ được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương cấp cứu. Các bác sĩ đã phải phẫu thuật cắt bỏ một đoạn ruột, sau đó tiêm huyết thanh và vaccine phòng dại cho trẻ.
Bé trai bị chó cắn thủng ruột khi đi chúc Tết. (Ảnh: BVCC)
Một trường hợp khác là bé gái 6 tuổi (ở Mỹ Đức, Hà Nội), bị chó nhà nuôi (chưa tiêm phòng bệnh dại) cắn vào đầu, mặt khiến lộ vùng xương sọ hai bên đỉnh đầu. Sau khi được sơ cấp cứu tại Bệnh viện Vân Đình (huyện Ứng Hòa, Hà Nội) trẻ được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục điều trị, tiêm huyết thanh, vaccine phòng bệnh dại.
TS.BS Lê Kiến Ngãi, Trưởng khoa Dự phòng và Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, chỉ trong vòng 7 ngày nghỉ Tết Giáp Thìn 2024, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận gần 90 trường hợp bị chó, mèo, khỉ, chuột, thỏ… cắn hoặc cào.
“Nếu người bị súc vật tấn công không được dự phòng bằng tiêm huyết thanh kháng dại và vaccine phòng dại kịp thời, thì khả năng mắc bệnh dại là rất lớn, khi đó tỷ lệ sống sót gần như không còn”, bác sĩ Ngãi nói và cho biết vào các đợt nghỉ dài, người dân tiếp cận với huyết thanh và vaccine phòng dại cũng khó khăn, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Mỗi năm có khoảng 60.000 – 70.000 người chết do bệnh dại
Theo TS Ngãi, bệnh dại là bệnh viêm não tủy cấp tính do virus, lây truyền từ động vật sang người chủ yếu qua vết cắn hoặc vết cào, liếm của động vật bị dại lên trên da bị tổn thương. Ngoài ra, virus dại còn có thể lây truyền từ người sang người qua cấy ghép mô, phủ tạng, vết cắn hoặc tiếp xúc với chất tiết của người bị dại.
Thời gian ủ bệnh dại ở người thông thường là 1-3 tháng sau phơi nhiễm, hiếm khi có trường hợp thời gian ủ bệnh ngắn dưới 9 ngày hoặc dài tới một vài năm.
Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí của vết cắn có liên quan đến nơi có nhiều dây thần kinh, khoảng cách từ vết cắn đến não, số lượng virus xâm nhập. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.
Đáng chú ý, theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có trên 10 triệu người bị súc vật dại hoặc nghi dại cắn phải đi điều trị dự phòng bằng vắc xin dại, có khoảng 60.000 – 70.000 người bị chết do bệnh dại.
Tại Việt Nam, bệnh dại lưu hành ở nhiều địa phương, chủ yếu là ở các tỉnh miền núi với nguồn truyền bệnh chính là chó, mèo.
Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, trong năm 2023, cả nước ghi nhận 82 trường hợp tử vong do bệnh dại, tăng 12 trường hợp so với năm 2022.
Bé gái bị chó nhà tấn công. (Ảnh: BVCC)
Các biểu hiện lâm sàng của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và dẫn đến tử vong. Khi đã lên cơn dại, tỷ lệ tử vong gần như 100% (đối với cả người và động vật). Tuy vậy, bệnh dại trên người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại.
Bác sĩ Ngãi khuyến cáo, khi bị chó, mèo hoặc động vật hoang dại cắn hoặc gây tổn thương mọi người cần nhanh chóng tới các cơ sở y tế để được tư vấn, hướng dẫn dự phòng. Cần tuân thủ các biện pháp dự phòng để có hiệu quả tốt nhất. Đặc biệt những vết cắn vào các vùng nguy hiểm như đầu, mặt, cổ cần phải hết sức lưu ý.
Dự phòng dại bằng huyết thanh và vắc xin là giải pháp duy nhất và hiệu quả nhất để bảo vệ tính mạng của người bệnh bị phơi nhiễm. Việc tự ý điều trị bằng thuốc nam, hoặc đi lấy nọc, đắp lá cây,… chưa được chứng minh có hiệu quả phòng bệnh, ngược lại có thể gây nguy hiểm, tạo điều kiện cho virus xâm nhập vào cơ thể nhanh chóng hơn hoặc gây ra các tình trạng nhiễm trùng cơ hội.
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, huyết thanh kháng dại được tiêm càng sớm càng tốt vào ngày đầu sau khi bị cắn. Trường hợp không thể tiêm vào ngày đầu sau khi bị cắn thì tiêm trong vòng 7 ngày sau mũi vaccine đầu tiên. Tiêm vaccine phòng dại sớm với số liều tùy thuộc miễn dịch với dại đã có trước đó, tình trạng vết cắn và tình trạng con vật theo dõi được.