Bác sĩ Phạm Lê Duy, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM cho biết, khi có triệu chứng nghi ngờ mắc Covid-19 hoặc có tiếp xúc với người đã nhiễm bệnh, người dân có thể mua kit test nhanh Covid-19 tự thực hiện tại nhà. Việc này có ý nghĩa giúp biết sớm tình trạng bệnh và liên hệ kịp thời với cơ sở y tế.
Các hãng sản xuất đều có hướng dẫn cụ thể ghi trên bộ kit test, người dùng cần đọc kỹ thông tin sử dụng và thực hiện đúng sẽ đem lại kết quả tối ưu. Tuy nhiên, có những sai lầm mà người tự lấy mẫu thường gặp dẫn đến kết quả test Covid-19 không chính xác.
Theo bác sĩ Phạm Lê Duy, sai lầm đầu tiên là lấy sai mẫu bệnh phẩm. “Ví dụ, test xét nghiệm nhanh hướng dẫn lấy mẫu dịch tỵ hầu nhưng bạn lại lấy nhầm sang dịch mũi, hoặc ngược lại sẽ làm kết quả bị sai lệch”, bác sĩ Duy cho hay.
Thứ hai, trong quá trình lấy mẫu không đưa tăm bông đến được vị trí cần đến. Khi lấy dịch tỵ hầu, tăm bông phải đến được thành sau của dịch tỵ hầu. Nếu tăm bông đưa quá nông, không đến được sẽ làm kết quả không chính xác.
Thứ ba, trong quá trình xử lý mẫu, tức là khi cho tăm bông vào dung dịch đệm làm không kỹ, không vắt được hết dung dịch trong đầu tăm bông vào dung dịch đệm có thể làm cho kết quả không chính xác.
Thứ tư, bác sĩ Duy cho rằng, nhiều người đọc kết quả sớm hơn thời gian chờ khiến kết quả bị sai. Theo đó, phải đọc kết quả ở phút thứ 15 sau khi nhỏ giọt mẫu chiết vào ô nhận mẫu của khay thử, không sử dụng kết quả sau 20 phút.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, cố vấn chuyên môn Khoa Nhiễm Khuẩn - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 lưu ý khi test nhanh tại nhà cần đưa que lấy mẫu vào mũi qua khấc màu đỏ trên que.
“Bạn ngửa cổ ra, đưa que vào mũi một cách từ từ, khi đụng đến vùng tỵ hầu thì xoay nhẹ một lúc, rồi kéo ra một cách nhẹ nhàng”, Bác sĩ Trương Hữu Khanh chia sẻ.
Bác sĩ nhận định, nhân viên y tế lấy mẫu hàng loạt nên kỹ thuật nhuần nhuyễn, nhanh gọn, chuẩn xác, nhẹ nhàng, ít khó chịu. Còn khi bản thân tự lấy mẫu thì tư thế ngồi khó đúng chuẩn, khó hình dung ra đường đi của tăm bông.
Theo vị cố vấn này, bản thân người lấy mẫu cần thả lỏng, không gồng cơ. Khi đưa que tăm bông vào cần đi chậm rãi, lúc rút que ra thì đi nhanh hơn. Như vậy sẽ đỡ khó chịu hơn. Ngoài ra, để lấy mẫu không đau, bác sĩ khuyên nên giữ chắc tay, không để tay rung.
Đồng quan điểm với các chuyên gia trên, Bác sĩ Nguyễn Minh Tiến - Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, TP HCM nhắc nhở điều quan trọng nhất cần lưu ý là khi dùng que lấy dịch bệnh phẩm, que phải đưa đủ sâu, vùng đầu của que đụng vào tỵ hầu và quẹt đủ 10 giây. Nếu chỉ quẹt khoảng 2 - 3 giây thì có thể kết quả sẽ sai.
Trong gia đình nếu người già không tự lấy được mẫu thì người khác có thể hỗ trợ. Người lấy mẫu cần đeo khẩu trang N95 là tốt nhất, đeo kính chống giọt bắn, đeo găng tay, rửa tay khử khuẩn trước và sau khi thực hiện lấy mẫu.
Bác sĩ Duy lưu ý khi mua kit xét nghiệm cần hỏi dược sĩ kit này cần lấy mẫu ở vị trí nào. Đối với những người khó lấy mẫu như trẻ em hoặc người có vấn đề ở mũi, có thể chọn kit xét nghiệm lấy dịch mũi và họng sẽ đơn giản hơn.
Về cách đọc kết quả, bác sĩ Khanh hướng dẫn cho que lấy mẫu vào dụng cụ theo hướng dẫn, sau đó nhỏ giọt mẫu dịch mũi vào bộ kit test nhanh, kết quả hiện "hai vạch" tức là dấu hiệu dương tính.
Nếu test nhanh âm tính, có 4 khả năng. Thứ nhất là không mắc Covid-19; thứ hai là cơ thể đang ủ bệnh; thứ ba là có thể mới mắc bệnh nên tải lượng virus còn thấp, test nhanh không tìm thấy; thứ 4 là đã bị mắc bệnh trước đó nhưng không biết, hiện cơ thể sắp hết virus nên tải lượng virus thấp, test nhanh không tìm thấy.
"Vì vậy, khi test nhanh âm tính vẫn chưa chắc mình an toàn, ba ngày sau cần làm lại. Nếu 15 ngày sau vẫn cho kết quả âm tính thì tương đối an toàn, bạn cần thực hiện tốt biện pháp 5K", bác sĩ Khanh nói.
Ngoài ra, các bác sĩ khuyến cáo trong trường hợp test nhanh hiện kết quả dương tính, cần bình tĩnh xử trí phù hợp. Bởi lẽ, với một người có tiếp xúc dịch tễ hoặc có triệu chứng, kết quả test nhanh dương tính nCoV thì khả năng xét nghiệm bằng kỹ thuật RT-PCR cũng sẽ dương tính.
Tuy nhiên, có những trường hợp test nhanh dương nhưng PCR âm tính. Vậy nên, về nguyên tắc, người dân test nhanh tại nhà, khi có kết quả cần tham khảo thêm ý kiến chuyên gia y tế để có hướng giải quyết thích hợp.
Trong thời gian đó, người dân nên tự cách ly tại nhà và cách ly thành viên còn lại. Thường xuyên theo dõi dấu hiệu bản thân như sốt, cần có cặp nhiệt độ đo từ 2 - 3 lần để xem mình có sốt không, kẹp ở nách nếu 38,5 độ là sốt. Nếu có biểu hiện thông thường như sốt, ho, mất khứu giác, vị giác, mệt mỏi... cần nhanh chóng thông báo đến nhân viên y tế theo quy trình.
