Việc học sinh bị quát mắng, bắt quỳ ngay tại trường khi thi trượt mới đây đã trở thành tâm điểm của dư luận. Nhiều ý kiến tỏ ra gay gắt khi cho rằng liệu phụ huynh có đang hiểu sai hay áp đặt việc chọn trường, định hướng nghề nghiệp cho con cái. Vấn đề này càng trở nên đáng quan tâm hơn khi các em học sinh vừa bước qua kỳ thi tốt nghiệp THPT và đang đứng trước ngưỡng cửa học đại học hay học nghề hoặc đi làm.
Trao đổi với Gia đình Việt Nam, PGS.TS Trần Thành Nam - Chủ nhiệm Khoa Các Khoa học giáo dục (Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, về mặt định hướng nghề nghiệp cho con cái, chúng ta đều hiểu rằng mỗi đứa trẻ đều có một năng lực, nhận thức khác nhau và con đường thành công mỗi người cũng sẽ khác nhau.
Theo chuyên gia giáo dục này, các bậc cha mẹ có thể nhìn thấy cuộc sống hiện nay càng ngày càng tốt lên và xã hội đang khuyến khích tinh thần khởi nghiệp và khả năng tự học suốt đời mới là điều quan trọng trên con đường dẫn đến thành công đó.
"Đi con đường nào cũng được bởi nếu chứng minh được rằng mình có khả năng tốt nhất, thể hiện được kỹ năng xuất sắc nhất trong một lĩnh vực nào đó thì thành công sẽ tới cùng với địa vị, tiền bạc và sự ghi nhận của xã hội. Thành công là đích đến và có rất nhiều con đường để đi tới đích đó", PGS.TS Trần Thành Nam nói.
Dẫn chứng về câu chuyện thành công khi thể hiện được kỹ năng xuất sắc của mình, PGS.TS Trần Thành Nam cho biết ở Nhật Bản từng có một trường hợp làm công việc mà xã hội cho rằng rất bình thường là nhân viên lau dọn vệ sinh nhưng lại được ghi nhận, đánh giá là người có kỹ năng lau dọn gọn gàng, sạch sẽ nhất thế giới.
"Người này đã trở thành hình mẫu được mời tới để hướng dẫn, huấn luyện cho những nhân viên của các doanh nghiệp, tập đoàn cung cấp dịch vụ lau dọn vệ sinh nhà hàng, khách sạn khác thì đó chính là một câu chuyện của sự thành công", PGS.TS Trần Thành Nam dẫn chứng.
Cùng với đó, chuyên gia giáo dục này chỉ ra rằng, trên thực tế rất nhiều bậc phụ huynh có tâm lý định hướng con cái tới một công việc, một ngành nghề mà họ cho đó là "thời thượng" nhưng vấn đề đặt ra chính là trong tương lai thị trường lao động có sự thay đổi và công việc, ngành nghề đó không còn phù hợp với nhu cầu thực tế của xã hội nữa.
Đặc biệt, PGS.TS Trần Thành Nam cho biết nhiều trường hợp ngành nghề mà cha mẹ định hướng lại quá sức, không phù hợp với khả năng, tính cách của con cái dẫn đến tâm lý chán nản làm mất thời gian, tốn công sức và tiền bạc của gia đình mà không thu được thành quả gì.
Theo PGS.TS Trần Thành Nam, cha mẹ không nên áp đặt mà nên để cho con cái có được sự chọn lựa phù hợp với sở thích và năng lực phát triển bản thân.
"Không quan trọng là phải học ở chỗ nào mà cha mẹ cần chú trọng rằng mình đã hiểu khả năng của con như thế nào và con mình đã thực sự hiểu về năng lực bản thân chưa và sẽ phù hợp với con đường nghề nghiệp nào", PGS.TS Trần Thành Nam chia sẻ.
Để có được thành công trên con đường hành động, PGS.TS Trần Thành Nam cho rằng cha mẹ nên khuyến khích, cổ vũ con cái không ngừng cố gắng tự học hỏi, tự nâng cấp bản thân để tạo động lực vượt qua được những khó khăn, thất bại.
Chuyên gia giáo dục này nhận định, thông qua những thất bại, vấp ngã có thể gặp phải trên con đường học tập và lựa chọn nghề nghiệp sẽ giúp con trẻ rút ra được những bài học, kinh nghiệm hữu ích sau này.
PGS.TS Trần Thành Nam nhấn mạnh: "Nhiệm vụ quan trọng mà mỗi bậc phụ huynh cần làm chính là giúp con cái hiểu được rằng yếu tố cần thiết nhất trên con đường đi tới thành công là tinh thần kiên cường, ý chí mạnh mẽ không bao giờ bỏ cuộc giữa chừng, khi vấp ngã phải biết đứng lên để bước tiếp".
Đánh giá về tâm lý của các bậc phụ huynh hiện nay đều muốn con phải thi vào những trường danh tiếng hoặc cho con đi du học, PGS.TS Trần Thành Nam chỉ ra rằng thực tế có rất nhiều trường chỉ tập trung đầu tư vào phát triển, quảng bá thương hiệu để thu hút sinh viên.
"Nếu sinh viên theo học các ngôi trường như vậy mà không đủ thực lực sẽ trở nên lạc lõng, không được chăm sóc và thụ hưởng những thành quả giáo dục tốt nhất. Như vậy có thể thấy rằng không phải cứ trường lớn, trường danh tiếng là phù hợp với con mình", PGS. TS Trần Thành Nam nhận định.
Do đó, PGS.TS Trần Thành Nam cho rằng, ngôi trường tốt nhất mà cha mẹ và các em học sinh nên lựa chọn là các trường có các ngành nghề đào tạo phù hợp với năng lực, có môi trường giúp cho mỗi sinh viên theo học có nhiều trải nghiệm, hoàn thiện kỹ năng mềm để phát triển bản thân trong tương lai.
