"Tín dụng đen" xuyên quốc gia gần 300 đối tượng: Tan nát gia đình, nhức nhối xã hội

Đường dây "tín dụng đen" xuyên quốc gia

Phòng Cảnh sát hình sự (Công an TP. Hà Nội) vừa phối hợp với Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) và các đơn vị nghiệp vụ triệt phá một đường dây cho vay lãi nặng qua app và đòi nợ thuê có quy mô xuyên quốc gia, liên quan đến gần 300 đối tượng, trong đó có cả đối tượng là người nước ngoài.

Các đối tượng trong đường dây "tín dụng đen" xuyên quốc gia bị bắt giữ (Ảnh: CA)

Thời gian vừa qua, trên địa bàn thành phố Hà Nội và nhiều tỉnh, thành trên cả nước xuất hiện hiện tượng cho vay qua app và đòi nợ dưới hình thức “tín dụng đen”.

Người vay chỉ cần chụp ảnh CMND hoặc CCCD và thế chấp bằng danh bạ điện thoại là có thể vay số tiền từ 2.000.000 - 30.000.000 đồng mà không cần gặp mặt hay ký kết bất cứ một giấy tờ vay nợ nào. Sau đó, các đối tượng sẽ thẩm định danh bạ điện thoại của người vay để xác định tính chính xác, lấy căn cứ cho việc đòi nợ sau này nếu "con nợ" không thanh toán được khoản vay.

Người vay sẽ phải thanh toán trong vòng 3 - 5 ngày số tiền gốc ban đầu, tiền lãi sẽ được các đối tượng "cắt" ngay khi giải ngân. Nếu "con nợ" không thanh toán được tiền gốc như cam kết, số tiền sẽ được nhân lên, “lãi mẹ đẻ lãi con” lên tới 1.570% - 2.190%/năm.

Nếu người vay không thanh toán được các đối tượng sẽ cho bộ phận đòi nợ, được phân cấp khác nhau, nhắn tin, gọi điện nhắc nhở, đe dọa, khủng bố tinh thần từ "con nợ" đến người thân của “con nợ” bởi toàn bộ các mối quan hệ trong danh bạ điện thoại mà “con nợ" đã cung cấp trước đó đều nằm trong tay đối tượng.

Thậm chí, đối tượng còn cắt ghép hình ảnh của "con nợ" rồi tung lên mạng xã hội nhằm bôi nhọ uy tín, hạ danh dự, làm nhục để thúc ép "con nợ" hoặc người nhà phải trả tiền.

Ngày 24/5, đồng loạt các mũi của Ban chuyên án đã triệt phá 7 cơ sở của tổ chức cho vay lãi nặng dưới hình thức “tín dụng đen” ở 3 tỉnh, thành phố gồm Hà Nội, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, bóc gỡ đường dây, đưa gần 300 đối tượng và thu giữ toàn bộ tang vật có liên quan về trụ sở cơ quan điều tra.

"Tín dụng đen", vấn nạn nhức nhối của xã hội

Trao đổi với Gia đình Việt Nam, Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường - Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho rằng hiện tượng người cho vay đã thực hiện nhiều thủ đoạn để cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, đòi nợ trái pháp luật diễn ra tương đối phổ biến trong thời gian qua, gây nhức nhối trong xã hội.

Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường

Hành vi cho vay lãi nặng rồi đòi nợ theo kiểu "xã hội đen" đã trở thành vấn nạn nhức nhối trong xã hội ở nhiều địa phương, chính vì vậy khi sửa đổi luật đầu tư, Quốc Hội đã bỏ hình thức đầu tư là dịch vụ đòi nợ, hiện tượng đòi nợ trái pháp luật có phần giảm bớt hơn trong thời gian gần đây.

Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp cho rằng, hiện tượng cho vay tiền online qua các app điện tử rồi đòi nợ bằng cách gọi điện, đe doạ, khủng bố tinh thần của nạn nhân và những người thân của họ vẫn là những vấn nạn nhức nhối chưa có "thuốc đặc trị".

Những đặc điểm khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc phát hiện, xử lý các đối tượng cho vay lãi nặng là thủ đoạn của các đối tượng thường tinh vi, thực hiện hành vi phạm tội có tổ chức, sử dụng vũ lực để đe dọa uy hiếp tinh thần nạn nhân khiến nạn nhân sợ hãi không dám tố cáo, hành vi cho vay trên không gian mạng khó thu thập chứng cứ...

Nếu không trả nợ kịp thời thì nhiều đối tượng sẽ gọi điện khủng bố đe dọa, uy hiếp tinh thần của người vay và những người thân của họ khiến đời sống xã hội đảo lộn, nhiều người đã tan vỡ hạnh phúc gia đình, mất việc, thậm chí tự tử vì cách đòi nợ tàn nhẫn của nhóm đối tượng cho vay nặng lãi và đòi nợ kiểu này.

Nhiều người bị các đối tượng bóc lột trong một thời gian rất dài khiến kinh tế kiệt quệ, lâm vào tình trạng quẫn bách, ảnh hưởng đến đời sống, hạnh phúc gia đình. Khi không trả nợ kịp thời thì bị các đối tượng đe dọa uy hiếp tinh thần khiến nạn nhân hoảng loạn, sợ hãi, thậm chí nhiều trường hợp đã tự tử...

Hợp đồng vay mượn tài sản là một trong các loại hợp đồng dân sự thông dụng, diễn ra phổ biến trong đời sống xã hội. Pháp luật không ngăn cấm hoạt động cho vay, thậm chí là các dịch vụ tài chính, tín dụng về cho vay tài sản. Pháp luật cũng không áp đặt mức lãi suất giữa các bên. Trong quan hệ dân sự thì việc thỏa thuận lãi suất là tự nguyện.

Điều 468 Bộ luật Dân sự năm 2015 có quy định về lãi suất vay. Nếu vượt quá mức lãi suất nêu trên thì pháp luật không thừa nhận số lãi suất vượt quá, nếu người vay đã trả tiền thì số tiền này sẽ được trừ vào tiền nợ gốc.

Trường hợp lãi suất quá năm lần mức cao nhất nhà nước quy định và người cho vay thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng trở lên thì hành vi này sẽ bị xử lý hình sự về tội "Cho vay lãi nặng" trong giao dịch dân sự theo điều 201 Bộ luật Hình sự.

Trong vụ án nêu trên, các đối tượng cho vay với lãi suất cao gấp rất nhiều lần so với mức lãi suất nhà nước quy định, đồng thời số tiền chiếm đoạt của các nạn nhân cũng sự là rất lớn. Bởi vậy các đối tượng trong vụ án này sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất của tội danh này là bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm.

Ngoài tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự thì cơ quan điều tra sẽ làm rõ các hành vi phạm tội khác có liên quan như cưỡng đoạt tài sản, rửa tiền và các và các hành vi vi phạm pháp luật khác.

Thông thường các đối tượng cho vay nặng lãi sẽ kèm theo hành vi đòi nợ bằng cách đe dọa, uy hiếp tinh thần của nạn nhân. Bởi vậy trường hợp cơ quan điều tra có căn cứ cho thấy có nạn nhân đã bị đe dọa uy hiếp tinh thần khiến nạn nhân sợ hãi đưa tài sản cho các đối tượng thì cơ quan điều tra sẽ khởi tố vụ án hình sự về tội cưỡng đoạt tài sản theo quy định tại điều 170 Bộ luật Hình sự. Nếu có hành vi dùng vũ lực, đánh đập, uy hiếp tinh thần của nạn nhân để đòi nợ thì sẽ khởi tố về tội cướp tài sản theo điều 168 Bộ luật Hình sự.